“Ona güvenmiyorum. Bana verdiği hiçbir sözü tutmadı. Herkesin içinde kaba davrandı, beni rencide etti! Daha sonra yüzüme farklı arkamda farklı konuştuğunu öğrendim. Uyarılarıma kulak vermedi. Kendimi kullanılmış, burun silinerek çöpe atılan mendil gibi hissediyorum. Artık yeter, kredisini tamamen bitirdi! Onu asla affetmem.”
Çok kırılmış olduğu her halinden anlaşılıyordu. “İşler kötüyken şimdi yanındakilerin hiç biri yüzüne bakmıyordu. Zor zamanlarında yanında biz vardık. İşler yoluna girince bizi küçümsemeye, yaptıklarımızı görmezden gelmeye başladı. Artık yeter, bendeki kredisini tamamen bitirdi!”
Ona nasıl bir kredi açmış ve bu kredi nasıl bitmişti? Metafor olarak bankacılık sistemini seçmesi daha iyi anlaşılmak için miydi? İnsan ilişkilerindeki alış verişler bankadaki mevduata, ya da krediye benzetilebilir mi? Duygusal hesaplardaki kredi limitini yükseltmek için nelere dikkat edilmeli?
Bankalara hesap açılarak yatırılan paraya mevduat dendiği gibi insan ilişkilerinde de mevduat hesabına benzer bir soyut kavram bulunmakta, kişiler arasındaki güven duygusal banka hesabı olarak tanımlanmaktadır. Daha açık bir ifadeyle duygusal banka hesaplarının etkisini bankaya para yatırıp çekmek gibi, girdiler ve çıktılar olarak düşünebiliriz. Hesap hareketlerine bakarak da gerektiğinde kredi açılabilir.
Banka hesabınızda 5 milyon lira paranızın olduğunu varsayın. Orada 50 bin lira çekildiğini, bir de hesabınızda 10 bin lira olduğunu ve tamamının çekildiğini düşünün. Birinde 50 bin liralık çekim fazla dikkat çekmezken, diğer hesapta 10 bin lira çekildiğinde bakiye sıfıra iner ve dikkat çeker. Eksi bakiyeye düşmesi durumunda kredi limiti kadar çekim yapılabilir. Bir noktaya geldiğinde, “Yetersiz bakiye!” dediğinde artık çok geçtir…
Ailede, iş yerinde, ticari ilişkilerde, sosyal çevrede davranışlarımızla ya duygusal banka hesaplarındaki bakiyemizi yükseltir, ya da çekim yaparak bakiyemizi azaltırız. Birbirlerine güvenin yüksek olduğu ilişkilerde yatırım fazla olduğu için hesaptaki bakiye, buna bağlı olarak da kredi yüksektir. İnsanların birbirine güvenmediği ortamlarda ise yatırım olmadığı için zamanla hesap bakiyesi eksiye sıfıra düşer ve kredi biter.
Hesaplarındaki bakiyeyi veya krediyi yükselten; sevgi, nezaket, merhamet, şefkat, sabır, sır saklama, yardım severlik, sadakat, doğruluk ve kişisel bütünlük gibi iyi hissettiren pozitif davranışlardır. Bencillik, ikiyüzlülük, dedikodu, gıybet, çekiştirme, açık arama, kale almama, dışlama, küçümseme gibi kaba davranış da duygusal banka hesaplarındaki bakiyeyi eksilten davranışlardır.
Duygusal banka hesabındaki mevduat ve krediyi artırmak da eksiltmek de çoğu zaman pek önemsemediğimiz küçük ayrıntılarda gizlidir. Bazı anlarda farkında bile olmadığımız davranışların ya ödülünü alır, ya da ağır bedellerini öderiz.
İki kişi arasındaki duygusal hesap bakiyesi yüksekse problemler çok çabuk çözüme kavuşurken, hesap bakiyesi düşük veya ekside ise en küçük problemler bile çözüme kavuşmaz, yıkıcı sonuçları olabilir. Çoğu zaman incir çekirdeğini dolduramayacak anlaşmazlıkların felaketle sonuçlanması bundandır. Devam edecek.
