Dengeli bir beslenme sadece vücudunuzun sağlığı için önemli değil, aynı zamanda ağzınızın sağlığı üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Dişleriniz, diş etleriniz ve diliniz, yediğiniz ve içtiğiniz şeylerden etkilenebilir.
Ağız sağlığınızı sağlıklı bir şekilde sürdürmek için, hangi yiyeceklerin ve içeceklerin zararlı olabileceğini ve hangilerini tercih etmeniz gerektiğini öğrenmeniz gerekir. Şekerin dişleriniz üzerindeki etkileri iyi bilinmektedir – diş kaybına neden olabilecek diş çürümelerine katkıda bulunur. Ek olarak, asit de dişleriniz üzerindeki etkisi çok yıkıcıdır.
Tüm bu sebeplerle, diş aşınması problemiyle alakalı bilmeniz gerekenleri anlatacağımız bir yazı hazırlamak istedim. Diş aşınmasının etkileri ve nasıl tespit edilip yönetileceği hakkında daha fazla şey öğrenerek, daha sağlıklı seçimler yapmak için daha iyi bir bilgiye olmanızı hedefliyorum. Bu sonuçta sağlığınıza fayda sağlayacak ve aynı zamanda yaşam kalitenizi artıracaktır.
Diş aşınmasının teşhisi
Aşınma, genellikle dişlerdeki çürükler, diş yüzeyinin dışında ve ısırma uçlarında ortaya çıkar. Bu, altındaki dentin (ya da sement) dokusu, mineden daha koyu, sarı bir renkle ortaya çıkarabilir.
Dişin iç kısmı hassas olduğu için dişleriniz ayrıca sıcak ve soğuğa veya asitli yiyecek ve içeceklere karşı daha hassas olabilir. Bu hassasiyet diş minenizin sağlığıyla ilgili en büyük ipucudur.
Diş aşınması nasıl oluşur?
Asitli bir şey yediğinizde veya içtiğinizde, dişlerinizdeki mine kısa bir süre yumuşaklaşır. Bu süre zarfında, mineral içeriğinin bir kısmını kaybeder.
Tükürüğünüz ağzınızdaki bu asitliği yavaşça önler ve doğal dengesine geri getirir. Bununla birlikte, bu asit atağı çok sık meydana gelirse, ağzınızın kendini yenileme şansı kalmaz.
Diş mineniz zayıfladığında, hasara karşı daha hassaslaşır ve kolayca yok olmaya başlar. Zamanla diş yüzeyinizi kaybetmeye başlarsınız.
Asitli yiyecekler ve içecekler
Asitli yiyecekler ve içecekler diş aşınmasına neden olabilir. Asitlik, ‘pH değeri’ ile ölçülür ve pH değeri 5.5’ten düşük olan her şey daha asidiktir ve dişlerinize zarar verebilir.
Gazlı içecekler, maden suları ve karbonat içeren içecekler minenize zarar verme potansiyeline sahiptir. Şekersiz ya da ‘diyet’ markaları bile oldukça asitli oldukları için hasara neden olabilir.
Meyve ve meyve suları gibi asitli yiyecekler ve içecekleri – limon ve portakal gibi narenciye – özellikle sık sık kullanıyorsanız, dişlerinize zararlı olabilecek doğal asitler içerir.
Tatlandırılmış gazlı sular, dişlerinize zarar verebilecek zayıf asitler içerdiğinden büyük miktarlarda içildiğinde etkili olabilir.
Çok miktarda içildiğinde, bazı alkol türleri de diş minenize zarar verebilir. Bu bira, elma şarabı ve prosecco olabilir. Gazlı içecek içeren karışımlar, tonikler ve limonatalar da aşınmaya neden olabilir.
Tıbbi problemler ve aşınma
Fiziksel olarak hasta olmanıza neden olan koşullar, minenizin aşınmasına neden olabilir çünkü kusmukta yüksek miktarda asit vardır.
Gebelikte sabah bulantısı, Bulimia ve kemoterapi, düzenli kusma yaşamanıza neden olabilecek ve bu nedenle diş minesine zarar verebilecek sebeplerden sadece birkaçı.
Mide tarafından üretilen asitler de ağza girebilir (buna gastro-özofageal reflü denir).
Mide fıtığı veya özefagus sorunları olan veya çok fazla alkol içen insanlar, kusma nedeniyle diş aşınması yaşayabilirler.
Diş sıkma ve gıcırdatma
Bruksizm olarak da bilinen diş sıkma veya gıcırdatma alışkanlığı, dişlerde aşınmaya sebep olan en başlıca sebeplerdendir. Özellikle geceleri diş sıkan veya gıcırdatan hastalarda karşılaşılan en önemli belirti dişlerin üzerinde ve dişeti sınırında oluşan aşınmalardır. Bu durum ilerleyen zamanda çene eklemi ve boyun ağrılarına kadar ulaşabilmektedir. Tedavisi ise genelde gece plağı denilen splintlerle ve çiğneme kası olan massetere botoks uygulamalarıyla mümkün olmaktadır.
Diş aşınmasını nasıl önleriz?
Diş minenizin aşınmasını azaltmak için yapabileceğiniz bazı şeyler:
Sadece yemek zamanlarında asitli yiyecekler ve içecekler ile gazlı içecekler, karbonat içeren içecekler tüketin Bu, dişlerinize olan asit atağı sayısını azaltır.
İçeceği ağzınızda bekletmeden ya da ağzınızın etrafında “şişirmeden” (çalkalamadan) hızlıca için. İçeceklerin boğazınıza hızlıca gitmesine yardımcı olmak ve dişlerinizle uzun süre temas etmesinden kaçınmak için bir pipet kullanın. Mesela kola gibi şekerli bir içeceği (tüketmenizi her ne kadar önermesem de) içeceğiniz zaman pipet kullanarak direkt yutmak ve dişlerinizi bununla çalkalamadan içmek çok önemlidir.
Asidin giderilmesine yardımcı olacağından yemeklerinizi peynir veya süt ile bitirin.
Yemeğinizi yedikten sonra şekersiz sakız çiğneyebilirsiniz. Bu, yemekten sonra ağzınızda oluşan asitleri yok etmek için daha fazla tükürük üretmeye yardımcı olacaktır. Eklem problemlerinizin olmadığına emin değilseniz, diş hekiminize danışmadan düzenli sakız tüketmeyin.
Asitli bir şey yedikten veya içtikten sonra dişlerinizi fırçalamak için en az bir saat bekleyin. Bu, dişlerinize mineral içeriklerini tekrar üretme zamanı verir.
Florürlü diş macunu ile dişlerinizi gece ve gündüz en az bir kez fırçalayın. Orta ila yumuşak kıllara sahip küçük başlı bir diş fırçası kullanın.
Üç yaşına kadar olan çocuklar, florür seviyesi en az 1000 ppm (milyonda bir parça) olan bir diş macunu kullanmalıdır. Üç yaşı ve üzeri yetişkinler ortalama 1500 ppm florür içeren bir diş macunu kullanmalıdır.
Fırçalamadan sonra macunu tükürün; su ile çalkalamayın! Böylece florür dişlerinizde daha uzun süre kalır.
Diş macununuzun abraziv olmamasına dikkat edin, özellikle beyazlatıcı macunlar normalden fazla aşındırıcı olabilir. Bu oranlar maalesef çoğu diş macununun arkasında belirtilmez. RDA olarak da geçen değerler bu aşındırma miktarını gösterir. Özellikle diş aşınmaları fazla olan hastalarda RDA değeri 70 ve altında diş macunlarını öneririz.
Diş aşınması tedavileri
Aşınma seviyeniz oldukça şiddetli ise, etkilenen diş veya dişlerin tedavi edilmesi gerekir. Kalan mineyi ve dişin iç tabakalarını korumak için tedavi önemlidir. Seçebileceğiniz birkaç seçenek var.
Genellikle, bir dolguyu yapmak onu onarmak için yeterli olacaktır. Bununla birlikte, daha ciddi vakalarda diş hekiminin porselen kuron (kaplama) yapması gerekebilir.
Diş hekiminizle tüm tedavi seçenekleri hakkında konuşmanız ve bu aşınmalara yol açan sorunların uzun dönemde önlenmesi ile ilgili tedbirleri almanız önemlidir.
Son olarak “doğal” olarak satılan birçok diş macununda maalesef florür olmadığı, aşındırma oranlarını bilmediğimiz için bunları kafanıza göre kullanmak yerine diş hekiminize danışarak aşınma için doğru diş macununu seçmenizi öneririm.
