Merhaba değerli ‘agazete’ okurları! Bu hafta bilhassa Bursa ilinde de çokça görülen bir dava türünden bahsetmek istiyorum; İzaleyi Şuyu yani diğer adıyla ortaklığın giderilmesi davaları nedir, ne için açılır, nasıl sonuçlanır?
İzaleyi Şuyu veya ortaklığın giderilmesi davası, paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz malda ortaklar arasındaki paydaşlığa son vererek kişisel mülkiyete geçişi sağlayan, davanın tüm tarafları için benzer sonuçlar doğuran bir dava türüdür.
Örneğin; Bursa’da birçok yerde tapular hisseli haldedir hatta bazen 50-60 hissedarlı neredeyse koca bir mahalle kadar yerler hisseli tapu halindedir. Bu durumda da bu hissedarlardan birisi payını satmak istediğinde yahut miras yoluyla intikal eden hissesinden payını almak istediğinde hisselerin yani payların paylaşımının yapılması zorunlu hale gelir.
Paydaşlar, kendi aralarında malı nasıl pay edeceklerine dair bir anlaşma yaparak ortaklığa son verebilirler. Anlaşma yoluyla ortaklık sonlandırılamaz ise, paydaşlardan biri diğer tüm paydaşlar aleyhine İzaleyi Şuyu davası açarak dava yoluyla ortaklığın giderilmesini isteyebilir. Davada tüm paydaşların yer alması zorunludur. Paydaşlardan biri artık vefat etmişse, vefat edenin mirasçılık belgesinde ismi geçen tüm mirasçılarının davaya dâhil edilmesi gerekir. Tüm paydaşlar davaya dâhil edilmeden (yani hepsine dava dilekçesi tebliğ edilmeden) davanın sonuçlandırılması mümkün değildir.
Bu dava türünde davacı ve davalı sadece usul açısından bulunmaktadır. Yani bu davanın sonucunda davayı kaybeden ya da kazanan taraf diye bir şey yoktur. Dava tüm taraflar için aynı sonucu doğurmaktadır. Paylaşım ile birlikte herkes payına tek başına malik hale gelecektir.
Mahkeme davacı ve davalıların anlaşma durumuna göre malın aynen paylaşımına ya da nakden paylaşımına karar verebilir. Eğer taşınmaz ve üzerindeki muhdesatlar (bina, ağaç vs gibi) eşit bir şekilde satılmadan pay edilebilecek halde ise aynen paylaşım yapılır eğer mümkün değil ise taşınmaz ve üzerindeki muhdesatlar tek tek incelenir değerleri hesaplanır ve bunun üzerine değerleri belirlenerek icra yoluyla satışa çıkartılır ve nakden paylaşım yapılır.
Mahkemece satışa karar verildikten sonra, satış açık arttırma yoluyla yapılır. Ancak tüm paydaşlar bir araya gelerek satışın ortaklar arasında yapılması hususunda oybirliğiyle anlaştıkları takdirde satış yalnızca ortaklar arasında da yapılabilir.
Ortaklığın satış yoluyla giderilmesine karar verilirse, dava konusu taşınmaz üzerinde bina, ağaç vs. gibi muhdesatlar varsa bunların taşınmazla birlikte satılması gerekir. Ancak muhdesatın bir kısım paydaşlara ait olduğu konusunda tapuda şerh varsa veya bu konuda tüm paydaşlar ittifak ediyorlarsa ve muhdesat taşınmazın değerinde bir artış meydana getiriyorsa bu artışın belirlenmesi için dava tarihi itibariyle taşınmazın ve muhdesatın değerleri ayrı ayrı tespit edilir. Bulunan bu değerin ne kadarının taşınmaza ne kadarının muhdesata isabet ettiği yüzdelik oranlar ile belirlenir. Satış sonrası elde edilecek bedelin bölüştürülmesi de bu oranlar esas alınarak yapılır. Muhdesata isabet eden kısım muhdesat sahibi paydaşa, geri kalan bedel ise payları oranında paydaşlara dağıtılır.
Haftaya yeni bir konuda görüşmek üzere adalet ve huzur dolu günler dilerim…
Bilgi ve görüşleriniz için [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz
