Doğru gıdalarla beslenme vücut sağlığı için olduğu gibi üreme sağlığı için de çok büyük bir önem taşıyor. Peki, sperm kalitesi ve canlılığını artırmak için tüketilebilecek besinler nelerdir? Sperm kalitesini artırmak için ne yapılmalı? Sperm kalitesini bozan etkenler nelerdir? Sperm kalitesini korumak için nelere dikkat edilmeli? İşte sperm kalitesini artıran besinler ve kaliteyi azaltan faktörler...
Ay çekirdeği ve kabak çekirdeği: Çinko ve selenyum gibi elementler, antioksidan etkili maddeler ve L’arginin açısından zengindirler. Sperm hareket ve sayısını artırıcı etki gösterir. Çinko ve selenyum deniz ürünleri, süt, badem ve cevizde de bulunur.
Keçiboynuzu: Keçiboynuzu, sperm yumurta etkileşimi sağlayan enzimlerin aktivitesini artıran vitaminler ve çinko içerir. Çinko önemli antioksidan maddelerden bir tanesidir.
Fındık ve fıstık: Folik asit, sinir sistemi oluşumunda önemli rol oynar. Erkeklerde de yine spermin genetik materyalinin olgunlaşmasında önemlidir. Mercimek, badem, fındık, fıstık ve baklagillerde yaygın olarak bulunmaktadır.
Muz: Muzun içerisinde bulunan nadir bir enzim seks hormonlarını düzenler. Ayrıca B1, A ve C vitamini ihtiva ettiği için vücudun sperm üretmesini destekler.
Kuşkonmaz: Bu ufak yeşil sebze bol miktarda C vitamini içerir. C vitamini spermlerin oksitlenmesini engeller ve testislerdeki hücreleri korur. Ayrıca C vitamini serbest radikalleri engellediğinden vücudunuz hastalıklarla uğraşmak yerine sperm üretimine odaklanabilir.
Turunçgiller: Vitaminler genellikle spermin genetik materyali üzerinde etki yapar. Turunçgillerde yaygın olarak bulunan C vitamini, oksidatif stresi azaltmanın yanı sıra genetik materyalin gelişiminde katkı sağlar.
Kırmızı et: Bol miktarda çinko içeren kırmızı et bu sayede spermlerin dayanıklılığını artırır.
Sarımsak: Sarımsak kan akışını hızlandırır. İçeriğindeki "allicin" maddesi cinsel organlara giden kan akışını da hızlandırır ve sperm kalitesini artırır.
Bitter çikolata: Bitter çikolatanın sperm sayısını 2 katına çıkaran bir aminoasit içerdiği bilinmektedir. Her gün düzenli olarak az miktarda siyah çikolata yiyen erkeklerin daha güçlü orgazm yaşadığı da öne sürülmektedir.
Domates ve patates: E vitamini spermleri oksidatif stresten koruyarak hızını artırmanın yanında yumurta içerisine girme oranını yükseltici etki gösterir. E vitamini, domates, fındık, patates ve balık yağında yaygın olarak bulunmaktadır.
Ceviz: Cevizin içerisindeki arganin maddesi sperm üretimini destekler ve semen hacmini de artırır. Ayrıca Omega-3 deposu olan bu yiyecek penise kan akışını da hızlandırır.
İstiridye: İstiridyenin afrodizyak etkisi olduğu bilinmektedir. Çinko deposu bu deniz canlısı aynı zamanda sperm sayısını da arttırır. İstiridyenin sperm üretimini arttırırken spermdeki hasarı tedavi ettiği de bilinmektedir.
Avokado: E ve B6 vitamini ile bol miktarda folik asit içeren avokado spermlerin yumurtaya nüfuz ederken daha güçlü olmasını sağlar.
Ginseng: Ginsengin libidoyu, cinsel performansı ve testislere kan akışını desteklediği bilinmektedir. Sertleşme bozukluğu sorunu olan 45 erkek ile yapılan araştırmalarda, 16 hafta boyunca ginseng içeren beslenme sonucunda erkeklerin yüzde 60'ında sertleşme sorununun azaldığı gözlemlenmiştir.
SPERM KALİTESİNİ BOZAN FAKTÖRLER
Erkeklerde sperm sayısı son 50 yılda azaldı ve azalmaya devam ediyor. Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Görgen, ileri yaştaki erkeklerde spermin içerdiği genlerin anormalleştiğini, özellikle modanın da etkisiyle yaygınlaşan dar giysilerin sperm kaynaklarını olumsuz etkilediğini söyledi. Aşırı egzersiz yapma bağımlılığının da doğal üreme şansını olumsuz etkilediğini kaydetti.
Op. Dr. Betül Görgen, spermi olumsuz etkileyen faktörleri anlattı. Son yapılan araştırmalar ileri yaştaki babaların, genetik değişimleri çocuklarına, ileri yaşta anne olanlardan daha fazla aktardıklarını gösterdi. Ayrıca çiflerin bebek sahibi olamadığı olguların yaklaşık yarısında problem erkeklerde…
Dünya Sağlık Örgütüne göre; bir erkeğin medikal destek olmaksızın çocuk sahibi olabilmesi için ml de en az 15 milyon sperme sahip olması gerekiyor. Yüzebilen hücreler olan spermler,erkeğin DNA sını taşırlar ve devamlı olarak testislerde üretililer. Bu üretim hormonların kontrolü altındadır ve yaklaşık 60 günde bir tekrarlar.
Erkek üreme kapasitesi 35 yaşından itibaren azalmaya başlar. Erkekler de kadınlar gibi biyolojik saate sahiptir. 2005'te yapılan bir çalışma 30 yaş ve altındaki kadınların eğer 40 yaş ve üstü partnere sahiplerse gebelik olasılığının yüzde 25 azaldığını göstermiştir. Kadın yaşı 35-37 arasındaysa ve partne 40 yaş üstüyse gebe kalma olasılığı yüzde 50 azalmaktadır. Çünkü yaşla beraber spermin genetiğinde olumsuz değişiklikler oluşmaktadır.
* Dar iç giyim
Erkek modeller ya da David Beckham gibi futbolcular dar ve marka içgiyimlerle çok harika görünebilir. Ama bu tarz giyim şekli çocuk sahibi olma şansınızı azaltır. 2012 yılında 2500 erkek üzerinde yapılan bir çalışmada erkekte sperm sayısını etkileyen en önemli yaşam tarzı faktörü dar içgiyim olarak bulunmuştur.
Muhtemelen dar külotlar testisleri vücuda yaklaştırmakta ve hava dolaşımı azalarak testisteki ısı yükselmektedir. Normalde testisler vücut dışında ve daha düşük ısıda olması gereken orkanlardır. Yüksek ısı, sperm üretiminin azalmasına sebep olur. Dar jeanler ve bisiklet taytları da benzer etkiye sahiptirler.
* Kanser tedavisi
Kanser tedavisi gören erkeklerde üreme kapasitesi azalır. Prostat kanseri erkeklerin yüzde 70'ini etkileyen bir durum olup cerrahi sonrası komplikasyonlarcinsel hayatı olumsuz etkilemektedir. Radyasyon ve kemoterapi de sperm oluşumunu olumsuz etkiler. Bu nedenle uzmanlar bu durumda sperm dondurmayı önermektedirler.
* Fit kalmak
Sağlıklı ve fit olmak için düzenli egzersiz yapmak çok önemlidir ama son zamanlarda egzersiz çılgınlığı fit ve sağlıklı kalma amacının önüne geçmektedir. Aşırı egzersiz erkeklerde hormon üretimini olumsuz etkileyebilmektedir. Ayrıca son yıllarda büyük popülarite kazanan bisiklet sürmek de fertiliteyi olumsuz etkilemektedir.
Aynı pozisyonda, genital bölgenin bası altında kalmasından dolayı sperm üretimi bozulmaktadır. Özellikle uzun mesafe bisiklet kullananlarda sertleşme sorunları ve hissizlik sık görülmektedir. Testislerde ısı artışına neden olan her durum üremeyi olumsuz etkileyecektir. Toplu taşımada uzun süre kalabalık ve sıcak ortamda bulunma, sauna ve sıcak banyolar sperm üretimini olumsuz etkiler.
* Yeterince cinsel beraberlik yaşamamak
Gebe kalmayı zorlaştıran faktörlerden biri de gerçekten cinsel ilişki sıklığında azalmadır. Aynı zamanda stress de bu sıklığı azaltan faktörlerden biridir. Stres bu konuda 2 şekilde etkili olur. Testosteron seviyesini etkiler ve sperm miktarını ve kalitesini azaltır. Aynı zamanda stress seks isteğini azaltır.
