Ulaş Girgin

Teknolojinin son sürat gelişim gösterdiği günümüzde uzaya yapılan yolculuklar sonucu astronotlar Dünya yörüngesinde bulunan uydu ve uzay istasyonlarında uzun süreler geçiriyor. 21 Eylül 2022’de uzaya giden NASA astronotu Frank Rubio, uzayda geçirdiği 371 gün ile uzayda 1 yıldan fazla zaman geçirmiş ilk ABD’li astronot oldu. Peki uzayda bu denli uzun zaman geçirmek insan bedeninde ne gibi değişimlere yol açıyor?

AhMGAmc8wkC6IzeRoa9hpA

Kas ve kemikler

Uzayda sürekli yer çekimi olmadığından vücuttaki kas ve kemik kütlesi hızla azalmaya başlıyor. Uzayda geçirilen 2 hafta sonucunda kas kütlesi yüzde 20, altı ay gibi daha uzun seyahatlerde ise yüzde 30 oranında azalabiliyor. Benzer şekilde astronotların iskeletleri dünyada bulunan yerçekimine maruz kalmadığından yeterli zorlanma ile karşılaşmıyor. Bu da minarallerden arınmaya ve güç kaybına sebep oluyor. Astronotlar uzayda geçirilen 1 ay için kemik kütlelerinin yüzde 2’sini, geçirilen 6 ay için ise kemik kütlelerinin yüzde 10’unu kaybediyor. Astronotlar bu kayıpları engellemek adına günde 2 buçuk saat yoğun egzersiz yapsalar da kayıplar tam anlamıyla engellenemiyor. Ayrıca Dünya’da yer çekimi omurgaya baskı yaptığından yer çekimsiz ortamda omurgada bulunan omurlar arasındaki boşluklar genişleyebiliyor ve bunun sonucunda astronotların boyları birkaç santim daha uzayabiliyor.

Görenler şaşırdı: Tavuk mu horoz mu Görenler şaşırdı: Tavuk mu horoz mu

Space-Station-Astronauts

Gözler

Dünya'daki yer çekimi vücuttaki kanın aşağı itilmesine yardımcı olurken kalp, pompalama görevi ile kanın vücuttaki dolaşımını sağlıyor. Fakat yerçekimsiz ortamda bu süreç bozuluyor ve kafada normalden daha fazla kan birikebiliyor. Bu durum da gözün arkasında ve optik sinir çevresinde birikerek ödem ve gözün kendisinde yapısal değişiklikler oluşturabildiği gibi, görmede de bozukluk oluşturabiliyor. Ayrıca atmosfersiz ortamda kozmik ışınlara ve güneş parçacıklarına maruz kalan gözde bu nedenle de görme bozuklukları oluşabiliyor.

Kalp

Yerçekimsiz ortamda kalp, vücudun her bölgesine ulaştıracağı kanı pompalamak için Dünya’daki kadar efor sarfetmediğinden astronotlarda Dünya’ya dönüş sonrasında kalp rahatsızlıkları görülebiliyor.

Editör: Ulas Girgin