Bü tür manipülasyon haberleri her seçimden sonra yapılır.
Öyle ki bu durum bahane edilerek en son İstanbul seçimleri tekrar edilmişti.
Benzer  tartışmalar  geçtiğimiz ay sonu Bulgaristan'da yapılan yerel
seçimlerden sonra da yaşandı.
Orada iptal edilen ve tekrarlanan seçim yok.
Ancak seçim sürecinde yaşananlar hala tartışılmaya devam ediyor.
Ama oy istismarları gelişmekte olan ülkelere özgü bir durumudur.
Kağıt üzerinde demokrasiye geçiş sağlanmış, ancak kitlelerin hala bunu
içine sindirememiş toplumlarda sık yaşanan  bir durum.
Buralarda  bu manipülasyonların  yapılabilmesi için uygun zeminlerin
de olması lazım, ki vardır.
Ekonomik gelişmişlik  en önemli etkenlerden biridir.
Oy manipülasyonu sadece ekonomik gelişmişlik ile ilgili değil, eğitim
seviyesinin de doğrudan etkisi söz konusudur.
Eğitim seviyesi düşük ülkelerde din istismarı başta olmak üzere
değişik oy devşirme enstrumanları vardır.
Yani ekonomik gelişmişlik ve eğitim seviyesi seçim sonuçlarına
doğrudan etki edebilecek kriterlerdir.
İleri ve gelişmiş toplumlarda bu tür tartışmalar  görülmez.
Güçler ayrılığı,Yasama,Yürütme ve Yargı oralarda, kimse müdahale
edemeden,  görevlerini yerine getirir.
Ama asıl sebep bu işleyişi kontrol eden mekanizmanın çok sağlam olmasıdır.
Kontrol eden mekanizma oralardaki toplumların bizzat  kendisidir.
Oralarda hiç kimse bu güçler ayrılığının çalışmasına bırakın müdahale
etmeyi , aklından bile geçiremez.
Çünkü bilir ki toplum anında reaksyon gösterecek ve müdahale decek.
Bundan dolayı biz hep şunu savunduk;
Demokrasiler gelişmiş toplumların, bunu idrak eden ve içine sindirmiş
olan toplumların sisitemi ve yaşam biçimidir.
Çünkü gelişmekte olan ülkelerde  kitleleri manipüle edecek değişik
araçlar vardır.
Bu manipülasyonlara en uygun zemin, yukarıda da bahsettiğimiz gibi,
eğitim ve toplumsal bilinç seviyesinin düşük olmasıdır.
Bu ülkeler oy istismarına açık olduğundan buralarda eninde sonunda
güçler ayrılığı ilkesine müdahale edilebiliyor ve demokratik hak ve
özgürlükler şu veya bu şekilde sınırlandırılabiliyor.
Yani buralarda demokrasiyi yok eden bizzat demokrasinin kendisi olmuş oluyor.
Demokratik hak olan "oy kullanma hakkı" mı, güçler ayrılığı mı? Dilemma bu.
Bunun çözümü nedir?
İşte asıl mesele de burada.
Bu konular tartışmaya fazlasıyla açık.
En sağlıklı yol gayet tabi ki bir toplumun refah seviyesini
yükselterek gelişmiş ülkeler seviyesine ulaşmaktır.
Buna paralel olarak da eğitim kalitesini bu ayarlara çekmektir.
Uzun ve meşakatli bir yol.
Veya oy kullanma kriterleri getirerek, herkese oy kullandırmamak.
Ancak bu yöntem fazla antidemokratik olabilir.
Veya önce karar vericileri, yani asıl yasama organlarını seçecek olan
temsilcilerin seçilmesi.
Bunların örnekleri de var.
Veya başka yöntemler mi?
Hepsi bunlar tarışılabilir.
Ancak şu bir gerçek ki mevcut durum devam ettiği sürece oy
manipülasyonları hakkındaki tartışmalar aynen devam eder.