YÜRÜRLÜKTEKİ METİN

III. Olağanüstü yönetim usulleri

  1. Olağanüstü haller
  2. Tabii afet ve ağır ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilanı

Madde 119 – Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinde, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir.

TEKLİFLE DEĞİŞEN METİN

III. Olağanüstü hal yönetimi

Madde 119-Cumhurbaşkanı, savaş hali, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması, tabii afet veya tehlikeli salgın hastalık yada ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilân edebilir.

Olağanüstü hal ilanı kararı verildiği gün Resmi Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur.

Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağırılır; Meclis gerekli gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilir, uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir.

Cumhurbaşkanının talebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi her defasında dört ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilir. Savaş hallerinde bu dört aylık süre aranmaz.

Olağanüstü hallerde vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile 15. maddedeki ilkeler doğrultusunda temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya geçici olarak durdurulacağı, hangi hükümlerin uygulanacağı ve işlemlerin nasıl yürütüleceği kanunla düzenlenir.

Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, 104. maddenin onyedinci fıkrasının ikinci cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler Resmi Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur.

Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanamaması hariç olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç ay içerisinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve karara bağlanır. Aksi halde olağanüstü hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kendiliğinden yürürlükten kalkar.

Bu madde ile ne değişiyor peki?

Teklifin bu maddesiyle, Anayasa’nın 119.maddesinde yapılması teklif edilen değişiklik özetle ‘Olağanüstü hal ilan etme çerçevesi genişletiliyor. Savaş hali, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik ayaklanma veözelikle 15 Temmuz gibi olayların yaşanmaması için ek yetki ve tedbirler eklenmiş durumda

Halk iradesi referandumda ‘evet’ derse'olağanüstü hal yetkileri'cumhurbaşkanlığı modelinde devletin elini daha da güçlendirmiş olacak.

Ana muhalefetadına,CHP Parti Meclis Üyesi Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal’ bu maddeyi; OHAL yetkisi tamamen ve sadece cumhurbaşkanına aittir. Bu madde ile olağanüstü idare yöntemlerinden “sıkıyönetim” ve “kısmi veya genel seferberlik” hali usulleri tamamen ortadan kaldırmıştır. Anayasa’nın 122. maddesi ilga edilmiştir. Tüm yetki olağanüstü hal adı verilen sistemle cumhurbaşkanına bırakılmıştır. Cumhurbaşkanı, OHAL kapsamında kararname çıkaracaktır. OHAL ilanıyla Cumhurbaşkanı, OHAL’in gerekli kıldığı konularda, 104. maddenin 17. fıkrasının 2. cümlesinde belirtilen kısıtlamalara bağımlı olmaksızın cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecektir. Yani “Anayasada özellikle kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz” denilmişse de bu hüküm, OHAL ilanından sonra geçerli olmayacaktır. Kısacası bu düzenlemeyle demokrasinin ruhuna aykırı olarak OHAL koşullarında Cumhurbaşkanı kararnamesiyle sınırsız şekilde kanun değişikliği yapma yetkisi verilmektedir" diye eleştirdi.

 

AK Parti'ye göre ise; Olağanüstü hal, 15 Temmuzhain darbe girişiminin sonuçları ve terör tehditleri de göz önüne alınarak, yeniden tanımlanıyor. Ohal ilanı yetkisi, Yürütmenin başı olduğu içi Cumhurbaşkanı’na aktarılıyor. Cumhurbaşkanı ohal ilanı ve ohal kararnamelerini meclisin onayına sunacak. Meclisin ohal’ı uzatma, kısaltma yada kaldırma yetkisi olacak. Meclisin bu konudaki denetleme gücü ve sorumluluğu ön plana çıkmış olacak diyor.

Buda daha çok güven ortamı oluşturmak ülkeyi gelecek tehlikelerden korumak için önemli ve gerekli olduğunun altını çiziyor.En güzel işler ‘evet’ ile başlar. Evet’te güven ve istikrar vardır diye ifade ediliyor.

Evet sevgili dostlar, Türkiye’nin 16 Nisan’da yapacağıhalk oylamasına az bir zaman kaldı. Siz karar vereceksiniz. Yeni sistem gelecek için, ülkenin bekası için önem arz etmektedir.

Sonuçta söz milletindir, yetki milletindir, karar milletindir. Mühür sizlerin elindedir.  Son sözü sandıkta söyleyecek ve karar verecek sizlersiniz, bizleriz...