Efendim merhabalar. Bu haftadan itibaren bendeniz de aranızda olup kültür, sanat, sinema, tiyatro, dizi ve hayata dair ya da bazen bazılarına komplo teorisi gelen konuları da dâhil her tür de senaryo tadında yazalım istiyorum. Her senaryonun bir mantığı var tabi. O zaman ilkyazımızın konusu filmlerin mantığı üzerine olsun.

Filmlerde mantık aramak ve mantıksızlığın mantığını oluşturmak.

Televizyonda ya da sinema da seyrettiğimiz filmlerin türleri vardır. İster dram, ister bilim kurgu, macera, aksiyon, gerilim türünde film seyredin, ne tür film seyrederseniz seyredin her birinin bir mantığı vardır.

Filmlerin kendilerine göre mantığı olduğu gibi her türün de kendine göre mantığı vardır. Burada ki mantık, bizim normal hayatta bahsettiğimiz mantık değil tabi. Filmin konusunu, akışını, yönünü belirleyen mantıklardan bahsediyoruz.

Biyografik ve otobiyografik filmler, gerçek mantık ile örtüştüğünden onlar hariç (ki onlarında kendi içinde kurmacaları vardır), diğer filmlerin hepsinde kullanılan mantık, filmin türünün içerisinde yer alan, kendine has bir mantık örgüsüdür. Daha anlaşılır olması için şöyle bir örnek vereyim.

Bilim kurgu türünde bir film seyrediyorsanız, bu filmde kullanılan mantığı, bizim normal hayatta kullandığımız mantıkla kıyaslamanız doğru olmaz. Yani filmde, bir gezegenden başka bir gezegene giden bir uzay gemisinin çok kısa sürede yol aldığını görebilirsiniz. Oysaki gerçek hayatta bir uzay gemisi söz gelimi güneş sistemimizde yer alan marsa gitmesi 7 ila 9 ay arası sürmekte. Filmde, bir uzay gemisinin çok kısa sürede marsa gitmesi işleniyorsa filmin mantık kurgusunda geminin ışık hızına ulaştığı ve böylece daha süratli gittiği gerekçesine bağlanır. Bu mantık teoride doğrudur. Lakin gerçekte henüz ışık hızına ulaşamadığımız için aslında mantıksızdır. Işık hızına ulaşıldığında ne gibi sonuçlar ortaya çıkacak sorusunun cevabı filmin konusunu içermediği için işlenmez. Sadece filmde işlemek istedikleri olaylara göre oluşturulan mantıklar vardır ve bunlar gerçek hayattaki mantık düşüncemizle pek de örtüşmez. Ama filmi bir mantık çerçevesine oturttuğu için film izlenir hale gelir.

Mantıksızlığın mantığını oluşturmak ne demek?

Bir film çekiyorsanız, çektiğiniz filmin kendi içinde mantığını bulmanız gerekir. Yani filmin konusunun mantığını ortaya koymak zorundasınız. Uzay gemisinin kısa sürede başka gezegenlere gitmesi mantığı gibi. Şu aşamada ışık hızına ulaşan bir hız bulamadığımıza göre olay mantıksızdır. Ama eğer ulaşmış olsak uzay gemisi bu şekilde giderdi dememiz bu işin mantığını oturtmamız demektir. İşte bu da mantıksızlıktan mantık oluşturmak demek oluyor.

Peki, bizde çekilen filmlerde, mantıksızlığın mantığı oluşturuluyor mu? Öncelikle bizde çekilen film türlerine bakmamız gerekir. Mantıksızlık içeren filmler daha çok normal yaşam standardının üzerinde doğaüstü ve günümüzde olması pek olası olmayan konuları, karakterleri ve mekânları içermektedir. Bizim çektiğimiz filmler gerek içerik ve senaryo anlamında gerekse ekonomik olarak bu tarz konuları içermez. O yüzden bizim filmlerimizde kullanılan mantık, normal hayatta kullanılan mantık örgüsü şeklinde kullanılmaktadır.

Peki, buna rağmen bizim filmlerimiz de kullanılan mantık örgüsü doğru işlenmekte mi? Tüm filmler için bunu kullanmasak da genelde mantık örgüsü hala doğru kullanılamamakta. Mantıksızlığın mantığını oluşturmak şöyle dursun mantığın mantığını oluşturmakta bile sıkıntı çekiyoruz. Hatta bizde çekilen filmler de mantık örgüsünün mantıksızlaştırılması maalesef daha fazla görülmekte. Bazı filmlerdeki karakterler o kadar iç içeki adeta insanın mantığıyla dalga geçecek karşılaşmalar ve olay örgüsü yer almakta. O yüzden de maalesef bugün Dünya sinemasında birkaç örnek film hariç Türk sinemasından çok da söz edilmez.

Sinema filmleri konusunda adından çok da söz ettirmese de dizi anlamında bu öyle değil. Dizilerimiz dünyanın dört bir yanında izlenmekte. Onu da bir sonraki yazımıza saklayalım.

Bize düşen her alanda olduğu gibi sinema alanında da önemli olan, kendi sinema kültürümüzü, kendi sinema mantığımızı oluşturmak olmalıdır.