Eryılmaz, yarına dikkat çekerek, “Cuma günü yani 3 Aralık tarihi çok önemli. 15:30’da ABD’nin doları çok etkileyen bir verisi geliyor. ABD tarım dışı istihdam ve işsizlik. İkisi de dolar üzerinde inanılmaz etkili. Cuma çok kritik olacak, gidişata baktığımızda benim beklentim yukarı yönde olacak” diye konuştu.
Özlem ATAÇ/ÖZEL HABER
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın kabine toplantısı sonrası düşük faiz politikalarında kararlı olduklarını yinelemesi sonrası TL'de sert değer kaybı devam ediyor. Dünyanın pek çok ülkesi faiz artışı ya da desteklerini çekme eğilimine girerken, Türkiye'de faizlerin dünyanın aksine düşürülmesiyle dolar/TL sert dalgalanmalarla birlikte 13 TL’yi aştı. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Filiz Eryılmaz gelinen son noktayı ve ilerleyen günlerde nasıl neler olacağını gazetemize açıkladı. Kuru attıran 2 nedenin olduğunu söyleyen Eryılmaz, “Biri iç nedenler, diğeri de dolarla ABD ile ilgili küresel nedenler. İçeriden baktığımızda içerideki durum ortada içerideki para politikasına ilişkin bir belirsizlik var” dedi.
CUMHURBAŞKANIMIZ KARARLI BİR
DURUŞLA POLİTİKAYI AÇIKLADI
Geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ortaya koyduğu ekonomi politikasına değinen Eryılmaz, “Aslında bu ekonomi politikası geçtiğimiz hafta açıklandı net bir şekilde ama merkez bankası sürekli faiz indirmeye başladığında kulis bilgileri geldi. Merkez bankası Başkanının toplantılarda verdiği cevaplardan bundan sonra ekonomi politikasının amacı enflasyonu düşürmek değil, cari fazlası vererek ihracatı arttırmak, ithalatı azaltarak daha fazla ekonomik büyümeye geçmek. Bu anlaşılmıştı ama net bir açıklama gelmemişti. İlk kez geçtiğimiz hafta Sayın Cumhurbaşkanımızdan çok vurgulu ve kararlı bir duruşla ‘biz bu konuda çok çok kararlıyız, önümüze çıkan her engelde ekonomik mücadele vereceğiz, kurtuluş savaşı vereceğiz’ açıklaması geldi. Haliyle piyasa acaba vaz mı geçilir, merkez bankası faizi indirmeli mi, geri adım atılır mı tartışılırken cumhurbaşkanımız çok kararlı bir şekilde böyle bir açıklama gelince olumsuz fiyatladı. Gerek içerideki fiyatlanmalar, gerekse dışarıdaki kurumlar şöyle düşündü; Türkiye ekonomisinin birincil önceliğinin enflasyon olduğu, öyle düşünüldüğü için de piyasa fiyatlaması olumsuz gidiyor. Bunlar piyasadaki hakim görüşler. Piyasadaki hakim görüş böyle düşündüğü için söz konusu dolar TL’de iç kaynaklı bir yükseliş görünüyor” diye konuştu.
ATAKLAR DEVAM EDECEK
Piyasanın bu durumu neden olumsuz algıladığını açıklayan Eryılmaz, “Çünkü piyasaya göre enflasyonla mücadele edilmesi gerekir. Dolayısıyla enflasyonla mücadele için faizlerin düşürülmemesi aksine artırılması gerekiyor. Diyorlar ki faizi düşürdükçe siz enflasyonu daha da yukarı çekeceksiniz. Bunun sebebi şu diyorlar; faizin düşmesi TL’ye değer kaybettiriyor kuru daha da artırıyor. Bu anlamda kurdan enflasyona bir geçiş var. Biz ara mallarının özellikle büyük bir kısmını kur üzerinden aldığımız için söz konusu faizin düşmesi kuru artırıyor tamam ihracatı artırıyor ama maliyetleri de artırıyor. Maliyetler, üretici maliyetleri artınca bu belirli bir süre sonra satılan Türkiye’deki tüketici mallarına da yansıyor. Yani TÜFE’ye de yansıyor. Bir de kur atağı yaratıyor. 23 Kasım Salı günü bunu gördük. Türkiye ekonomisi yüzde 18’lik bir TL ‘de değer kaybı oldu. Dolayısıyla piyasaya göre faiz indirmeye devam ettikçe, TL değer kaybettikçe, kur atakları söz konusu olacak. Kur ataklarından kastımız şu çok kısa sürelerde kurda artışlar görünmesi. Piyasa bunu da istemiyor piyasanın asıl istemediği taraf burası. 14 TL olmuş, 15 TL olmuştan ziyade mesela bir günde yüzde 20 artıyor, dolar ertesi gün yüzde 30 düşüyor. Bu fiyatlama davranışlarını bozuyor. Şu an en çok rahatsız olunan durum bu, haliyle biz sayın cumhurbaşkanımızın açıklamalarından anlıyoruz ki bu politika çok kararlı bir şekilde yola devam edecek. Kesinlikle geri dönüş yok” ifadelerini kullandı.
ABD’nin tek sorunu artık enflasyon
Dış nedene değinen Eryılmaz, “Dış nedene gelirsek ABD Merkez Bankasının (Fed) Başkanı Jerome Powell bir açıklama yaptı. Omicron denilen yeni bir varyant var biliyorsunuz. Bu varyanttan önce geçen hafta bu saatlerde FED’in 15 Aralık’taki toplantısında gaza basacağı para musluklarını daha da kısacağı yani tahvil alım hızını artıracağı konuşuldu. Aynı zamanda şu da konuşuldu, ABD’de enflasyon çok yüksek geliyor, ekonomik büyüme rakamları da çok iyi geliyor, bu şu demek oluyor ABD’nin tek sorunu artık enflasyon. Bu ne demek derseniz enflasyonla baş edecek, faizleri artıracak dolayısıyla hiç konuşulmayan faiz artırımları 2022’de ne zaman gelir, ilk kaç tane gelir, 2 mi gelir, 3 mü gelir? Geçtiğimiz hafta Omicrondan önce bu tartışılıyordu. Hatta bu nedenle pazartesiden çarşambaya dolar endeksi çok yükseldi. Cuma gününe geldiğimizde cuma günü birden bire yeni bir varyant çıktı, piyasa dedi ki tamam FED artık çok sıkılaşma yapamaz, faiz artırımlarında ileri akmak zorunda yani FED’ın eli kolu bağlandı. Dışarıda sıkılaşma azalacak çünkü yeni varyant geliyor belirsizlikler var kapanmalar gelebilir diye düşünüldü” dedi.
GÜVERCİN BİR POWELL BEKLİYORDUK
“Powell’ın konuşması çok merakla bekleniyordu önceki akşam bir konuşma yaptı, bizde daha güvercin bir Powell bekliyorduk, yani virüs var şu an için sıkılaşmayı gündeme getirmez diye düşünüyorduk. Tam aksine çok vurgulu bir şekilde önceki akşam Powell, ‘tahvil alımlarını azaltmayı 14-15 Aralık’ta FED’in toplantısında konuşacağız’ dedi.” diyen Eryılmaz, “Tamam virüsün 2 türlü olumsuz etkisi olacak biz tam toparlanmayı yoluna koymuştuk, orayı sekteye uğratacak fakat bu güne kadar kalıcı dediği enflasyonu ilk kez Powell artık kalıcı olmanın çok ötesine geçti,‘kalıcı kelimesini emekli etmemiz lazım’ dedi. Yani enflasyonu da bozacak. Nasıl bozacak? Karantinalar gelecek, limanlar kapanacak, tedarik zincirleri daha da bozulacak. Böylece enflasyon daha da yukarıya çıkacak ve kalıcı olacak. Şunu söylemek istedi ‘bizim için şu an öncelik enflasyon. FED sıkı para politikasına devam edecek, faiz artırımlarına devam edecek, tabi varyant çok çok kötü olmazsa. Bundan sonra çok güçlü bir dolar bizi bekliyor” diye konuştu.
Dolar 11.85 altına inmeli
Eryılmaz, yarına dikkat çekerek şunları söyledi: “İçerideki nedenler de dışarıdaki nedenlerde doları yukarı yönde etkiliyor. Haliyle bundan sonraki süreç kısa vaade için söylemek gerekirse yukarı yönde. Cuma günü yani 3 Aralık tarihi çok önemli. 15:30’da ABD’nin doları çok etkileyen bir verisi geliyor. ABD tarım dışı istihdam ve işsizlik. İkisi de dolar üzerinde inanılmaz etkili. Eğer enflasyon beklentinin üstünde gelirse bu dolar TL’yi yukarı çeker. Ama tarım dışı istihdam verisi beklentinin üstünde gelirse işsizlik beklenenden daha iyi gelirse yine dolar endeksini yukarı çekeceği için doları yine yukarı çeker. Şu an en yüksek 13.87’yi görmüş en yüksek. Şu an tarihi zirve 13.87. dolayısıyla 13.87 üzerinde fiyatlamalar hızlanmayı çok daha artırır. Teknik düzey vermek şu an çok anlamlı gözükmüyor. Eğer 13.87 üzerine çıkarsa yükselişler hız kazanır. Kısa vadede 11.85 altına inmediği sürece kurda yön yukarı hem de kuvvetli bir şekilde. Bizim inebileceğimiz en düşük nokta 10.15-10-50 aralığı. 11.45 altını görmediği sürece yükselişler yukarı yönde olacaktır. Cuma çok kritik olacak, gidişata baktığımızda benim beklentim yukarı yönde olacak.”
