Özlem ATAÇ/ÖZEL HABER
Çocuklara, ‘felsefe yapmayı’ öğreten ‘Çocuklar için Felsefe’ (P4C), çocukların duygusal, iletişimsel ve bilişsel becerilerinin gelişmesine katkı sağlayan bir öğretim metodu. Temelleri, Columbia Üniversitesi’nde felsefe profesörü Matthew Lipman’ın, 60’larda Amerika’da zayıf bulduğu tartışma kültürünü geliştirmek istemesiyle atılmış. Bunun ancak toplumda felsefi sorgulama pratiğinin kazanılmasıyla mümkün olabileceğini düşünen Lipman, felsefe eğitiminin sadece üniversitede değil, ilköğretim seviyesinden başlaması için sayısız çalışma yürütmüş. Eleştirel ve yaratıcı düşünme becerilerinin küçük yaşta kazanılabileceği inancıyla çocuklara felsefe yapmanın ‘araçlarının’ kazandırılması üzerine kafa yoran Lipman’ın geliştirdiği ‘Çocuklar için Felsefe’ pedagojisi bugün dünyada bir ‘hareket’ olarak nitelendiriliyor. Peki, birçok ülkede ilerlemeci öğretim yöntemleri arasında ilk sıralarda yer alan ‘Çocuklar için Felsefe’nin Türkiye’deki seyri nasıl? Bu sorunun cevabını ve daha birçok şeyi Düşünsel Akademi’nin Kurucusu ve P4C eğitmeni Ayşe Veyisoğlu gazetemize anlattı.
BU YOLA ONLAR İÇİN ÇIKTIM
P4C ile tanışma hikayesini anlatan Veyisoğlu, “2013 yılında çocuklarımın dünyaya gelmesi ile birlilikte eğitimleri hakkında kaygı duymaya başladım ve çocuklara nasıl farklı bakış açıları kazandırabilirim diye düşünmeye başladım ve tesadüfen çocuklar için felsefe ile tanıştım. 72 saatlik P4C eğitmen eğitimini tamamlayarak 1 yıldan uzun bir süredir sahada okul öncesi çocuklarla bir araya gelip düzenli olarak P4C uygulamaları yapmaya başladım. Kendi çocuklarım için çıktığım bu yolda her hafta yüzlerce çocukla felsefe yapmak beni inanılmaz mutlu ediyor. Geçen yıl P4C uygulamalarına katılan öğrencilerimle bu yılda devam ettiğimiz p4c uygulamalarında düşünsel anlamda gelişim sağladıklarını görmek ve bir fikir beyan ederken bu fikri temellendirerek aktarmaları P4C’nin çocukların akıl yürütme beceri için ne kadar elzem olduğunu görüyorum” diye konuştu.
BİRÇOK ALANDA KAZANIM
Üniversitesi felsefe profesörü Matthew Lipman tarafından 1960’larda geliştirilen bir pedagoji olduğunu belirten Veyisoğlu, “Matthew Lipman, çocuklarda düşünsel becerilerin ve tartışma kültürünün yeteri kadar gelişmediğinin farkına varmış ve okul öncesi dönemdeki çocuklarla bir araya gelerek felsefe yapmaya başlamıştır. İlerleyen yıllarda P4C, tüm dünyada giderek yaygınlaşarak birçok okulda düzenli olarak uygulanmaya başlanmıştır. Türkiye’de de yetkin kurumlarca sürdürülen eğitimlerle birlikte, birçok P4C eğitmeni yetişmiş ve bu eğitmenler çeşitli eğitim kurumlarında çocuklarla felsefe uygulamalarına başlamıştır. P4C, Philosophy For Children ( çocuklar için felsefe) cümlesinin kısaltılmışıdır. P4C'nin 4C Sİ çocuklar için felsefenin en temel kazanımlarını simgeler; Critical (eleştirel) , creative (yaratıcı) , caring (özenli) ve collaborative (dayanışmacı). Bu kazanımların yanı sıra P4C çocuklarda Mantıksal akıl yürütme, farklı açılardan bakabilme, kendini ifade edebilme, kavramları tanımlayabilme, özgüven gelişimini desteklemek, iletişim becerilerinin gelişimi ve düşüncelerini temellendirebilmeyi öğrenmek gibi daha birçok alanda kazanım sağlar” şeklinde konuştu.
ADALET, HOŞGÖRÜ, ÖZGÜRLÜK…
“Çocuklar için felsefe denildiğinde genellikle felsefe tarihinden ya da filozofların düşüncelerinden bahsedileceği sanılmaktadır” diyen Veyisoğlu, “Oysa ki çocuklar için felsefe uygulamalarında arka planında felsefi bir öz olan kitap, masal, şiir, resim, video veya mitolojik hikaye kolaylaştırıcı tarafından paylaşılır akabinde kolaylaştırıcı doğru ve yerinde felsefi sorular sorarak soruşturmayı başlatır. Uygulamalarda günlük hayatta da çocukların karşılaştığı sorunları ya da olayları konuşabiliyoruz örneğin; adalet, hoşgörü, özgürlük, eşitlik, dostluk vb” diye konuştu.
PEKİ P4C NASIL UYGULANIR?
Veyisoğlı, P4C’nin uygulama şeklini ise şu şekilde anlattı: “Sınıf ortamında eğer mümkünse çember şeklide oturularak soruşturan topluluk oluşturulur. Kolaylaştırıcı yaş gruplarına uygun uyaranlar eşliğinde sokratik diyalog yöntemini kullanarak soruşturmayı yürütür. Bu noktada önemli bir ayrım vardır kolaylaştırıcı, geleneksel eğitim modelindeki gibi aktif aktarıcı olan öğretmen rolünde değil soruşturan topluluğun bir üyesidir ve diğer önemli nokta ise çocuklar çember içinde pasif alıcı değil aktif katılımcısıdırlar ve süreci yürüten zincirin halkalarıdır. P4C uygulamalarında cevaplardan çok sorular önemlidir, kesin bir cevap, doğru veya yanlış yoktur zaten amaç düşünsel süreci aktif tutarak soruşturmada derinleşmektir.”
P4C MÜFREDATA TABİ OLMALI
Son olarak P4C eğitim sisteminin çocuklar için önemli olduğuna değinen Veyisoğlu, “Teknolojinin hızla geliştiği ve giderek hayatımızda daha çok yer kapladığı yeni bir dünya oluşuyor bu dünya içerisinde gelecek nesil yapay zekayla birlikte yaşayacak bir çok meslek yapay zeka tarafından yapılacak hal böyleyken çocuklarımız ne yapacaklar? Bu soru üzerine enine boyuna düşünmek gerekir ve eğitim sistemimizi de hızla gelişen teknolojiyle birlikte bir dönüşüm yaşaması gerektiğini düşünüyorum ki 21. yüz yıl becerileri arasında yer alan birçok beceri aynı zamanda P4C’nin doğasında mevcuttur. Bu nedenle temennim P4C’nin eğitim sistemi içinde müfredata tabi olmasıdır” dedi.
