Özlem ATAÇ

Teknolojinin en önemli gelişmişlik göstergelerinden biri olan patent, Bursa ve Türkiye’nin en önemli konularından bir haline geldi. Bilen Patent Yönetim Kurulu Başkanı ve BTSO Tasarım Konseyi Ömer Kocakuşak, patent almanın önemini ve Bursa’nın patent almada geldiği noktayı anlattı. Piyasada marka, patent ve endüstriyel tasarım konusunun iç içe girmiş bir halde olduğunu belirten Kocakuşak, “İnsanlar her şeye patent der. Mesela isim patenti derler markaya, halbuki o bir markadır, isim patenti olmaz. Mesela ilk defa kablosuz mause icat ettiniz buna ürün patenti derler doğrudur. Bir ceketin tasarımı dizaynı vardır buna da tasarım patenti derler buda yanlıştır. Bu tasarım tescilidir patent değildir” dedi. 

TİCARİ İNTİHARA SÜRÜKLENMEYİN
Marka tescilinin öneminden bahseden Kocakuşak, “Marka firmaların can damarı. Ben genelde şöyle bir ifade kullanıyorum; tescilsiz marka ile faaliyet ticari bir intihardır. Düşünün mesela kendinize bir butik açtınız ve bunun marka tescilini yaptırmadınız bir süre sonra işyeriniz palazlandı büyüdü, yani tescil ettirmeden büyüttünüz. Ama bir süre sonra o tescilin gerçek sahibi veya siz tescil etmeden tescil eden bir başkası sizden habersiz tescil eden bir başkası sizin ticaret faaliyetinizi durdurabilir. Yani o ismi kullanmanızın önüne geçebilir. Bu nedenle marka tescili çok önemli hayati bir şey aslında. Tabi firmalar büyüdükçe ürün kategorizasyonlarında da markalara giriyorlar. Gıda firmaların mesela bir sürü markaları var. Her bir ürünün her bir gofretin ayrı ayrı markaları var” dedi. 

Çare Büyükşehir'de Çare Büyükşehir'de

TASARIM VE SATIN ALMA
Satın alma eğilimlerinden en önemlisinin tasarım olduğunu belirten Kocakuşak, “Endüstriyel tasarım çok önemli çünkü bir artık genel olarak satın alma eğilimlerinden bir tanesinin tasarım olduğunu görüyoruz. Yani 3 tane aynı model aynı fiyatta araba var bir tanesini seçiyoruz her özelliği aynı, neden seçiyoruz ya marka algısından dolayı ya da tasarımını beğendiğimiz için. Bir kıyafeti sırf tasarımını beğendiğimiz için alıyoruz, eskiden evliyadelik kıyafetler varmış bir alıyorsunuz senelerce eskimiyor, şimdi alıyoruz 2 yıkamada bozuluyor. Buna rağmen alıyoruz zaten sürekli değiştiriyoruz. Eskimemesini beklemek gibi bir kaygımızda yok. Eskimiyorsa da değiştiriyoruz çünkü biz tasarımı için alıyoruz” şeklinde konuştu. 

ARGE'NİN İSPATIDIR
“Teknolojinin devamlılığı açısından patent çok önemlidir” diyen Kocakuşak, patenti ise şöyle anlattı: “Patent ARGE’nin çıktısıdır. ARGE inovasyon neticesinde ortaya çıkıyor. Yani bir firma bir kurum ARGE yapıyorsa mutlaka patent almak zorundadır. Daha doğrusu ARGE yaptığını başka türlü ispat edemez. Ben ARGE yapıyorum dediği zaman bu inandırıcı bir ifade değil ama patent alabiliyorsa yani yenilikçi ürünler üretebiliyorsa işlevsel fonksiyonu olan klimanın, kar lastiğinin ilk defa icadı gibi ve emniyet kemeri gibi bunlar bir buluştur ve patentlidir. Bu açılardan baktığımızda marka, tasarım patent firmaların hayatilerinin devam etmeleri için 3 önemli konudur.”

BİR BULUŞUN PATENTLENME SÜRECİ
Bir buluşun patentlenme sürecini anlatan Kocakuşak, “Öncelikle müşterilerimiz bize ulaşırlar. Bize derler ki biz falanca konuda buluş yaptık. Teknik bir soruna teknik bir çözüm getirdik. Yani örnek verecek olursak bir tekstil fabrikasında makinenin konumundan dolayı bir üretim problemi vardı biz o problemi tasarladığımız aparatla aştık gibi. Bu işte bir buluş. Bize bunu anlatıyor bizde bir patent araştırması yapıyoruz. Yani bu işin başlangıç noktası budur önce patent araştırması yapıyoruz. Çünkü dünyada yaklaşık 125 milyon tane tescil edilmiş buluş var. Yani tescil edilmiş patent var. Bunun patentlenebilmesi için dünyada yeni olması gerekiyor. Bu yüzden öncelikle patent araştırması yapıyoruz. Patent almak kadar önemlidir. Patent araştırmasını dünya çapında yapıyoruz. Buluş sahibine senin buluşunun Amerika’da bir benzeri var, İngiltere’de bir benzeri var ama tam seninki gibi değil veya tam seninki gibi veya hiç benzeri yok gibi bir sonuç ortaya çıkartıyoruz. Bu sonuç diyelim ki olumlu oldu, olumlu olursa eğer patenti kaleme alıyoruz. Patentin önceki tekniği, bizim ne bulduğumuz, bizim buluşumuzun çalışma prensipleri, şekilleri gibi çeşitli unsurlardan oluşan bir tarifname seti dediğimiz bir set var, bunu hazırlıyoruz. Buluş sahibine verip onaylatıyoruz. Bak bakalım bir hatalı tarafı var mı ya da eklemek istediğin ya da çıkarmak istediğin bir yer var mı diyoruz. Onay verir ise Türk patent ve marka kurumuna başvuruyu yapıyoruz. Başvuru yaptığımız anda koruma başlar. Belgeyi beklemek zorunda değiller çünkü belgenin gelmesi 7 ile 27 ay sürebiliyor. Fakat bu sürenin beklenmesi gerekmiyor çünkü başvuruyu yaptığı dakika itibariyle koruması başlıyor. Daha sonra araştırma, inceleme ve karşılaştırma safhası gibi çeşitli safhaları var” dedi. 

İLK ADIM ARAŞTIRMA
Patent başvurusunda ilk olarak patent araştırmasının önemli olduğunu belirten Kocakuşak, patent araştırmasının önemini yaşadığı olayla anlattı: “Yıllar önce patent almak için gelen bir müşterimiz, ben perde sektörünü bitirdim diyerek masaya bir kavanoz beyaz şeffaf bir sıvı koydu. Dedi ki bunun içinde nano kapsüller var, bu nano kapsülleri çift cama lamine ediyoruz ve bu sıvı güneş ışınlarını kırarak veriyor içeri, yani tıpkı güneş gözlüğü gibi ışınlar rahatsız etmiyor sizi. İkinci olarak da yeterli izolasyon şartı sağlandıysa odada yaklaşık 5-6 saat sonra tekrar ışığı verdiği için hem ısı hem ışık veriyor. Bu da kimyasal bir buluş. Aynı zamanda geceleri içeriyi göstermeyen bir cam halini de aldığını söyledi. Hemen tabi sordum patent araştırması yaptırdınız mı diye. Tabi bunu sorunca kızdı. Genelde mucitler kızarlar böyle diyince bir tek kendileri yapıyor zannederler fakat dünya buluşlar tarihine baktığınızda görüyoruz ki aynı anda aynı buluşu bulan birden fazla kişi var. Biz bu buluşun patent araştırmasını yaptık 1900’lü yıllarda Japonya’da buna çok benzeyen hemen hemen bu özellikleri anlatan bir sıvı bulunmuş ve patenti alınmış. Çok şaşırdı kendisi bu ne anlama geliyor aslında patenti olan bir ürünü yeniden keşfetmiş. Buradan da şu mesajı vermek isterim ki bir buluş yaptığınızda mutlaka patent araştırma işini profesyonel olarak yaptırın” dedi. 
 

TÜRKİYE’DE 2. OLMALIYIZ
Bursa’nın 15 milyar dolar ihracatla Türkiye’nin 2’inci en büyük ihracat yapan şehri olduğunu belirten Kocakuşak, “Patent konusunda da Türkiye 2’incisi olmayı çok istiyoruz ama bazen 3’üncü bazen 4’üncü oluyoruz. Bunu da ben Bursa’da fason üretimin fazla olmasına bağlıyorum. Firmalar kendi markalarıyla üretim yapıyorlar ama kendi markası dışında büyük markalara da üretim yapan bir sürü devasa tekstil firmalarımız ve otomotiv firmalarımız var. Dolayısıyla kendi ürünlerini üretmedikleri için çok patente eğilmeyebiliyorlar. Halbuki daha fazla eğilirlerse tıpkı ihracat gibi İstanbul’dan sonra patente de Türkiye 2’incisi oluruz. Bursa’da geçtiğimiz yıl 2018 yılında 450 civarında patent müracaatı yapıldı. Son 10 yılda yaklaşık 2 kat arttı. Daha önceleri daha azmış ve 200’lü rakamlardaydı. Türkiye’de toplam 7 bin 500 civarında patent başvurusu bulunmakta, 7 bin 500 patentin 450’si Bursa’ya ait. Bursa potansiyeli çok yüksek bir şehir, çok daha fazla başvuru yaparak, Ankara’yı da geçerek 2’inci sırada yer alabilir. Patent Bursa ve Türkiye’nin geleceği, çünkü; ARGE ve inovasyon olursa orta yüksek ve yüksek ileri teknoloji ürün olur. Dolayısıyla katma değeri yüksek bir ürün satarız. Ne kadar patent alırsak şehrimizin de gelişmişlik düzeyi o kadar artar” ifadelerini kullandı.