Sesli kitaplar, klasik kitaplar ile aynı faydayı sağlar mı?

Ulaş Girgin

Kitap okumak eski tarihlerden beri insanların yeni bilgiler edinmek için kullandığı en yaygın yöntem. Fakat son yıllarda hızla gelişen teknolojinin etkisi ile kitap okuma eylemi de şekil değiştiriyor. İnsanlar akıllı telefonların sesli kitap uygulamalarına yönleniyor. Peki kitap okumak ile kitap dinlemek arasında beyinde gerçekleşen aktiviteler açısından ne gibi farklar bulunuyor?

İnsan beyninde duyulan bir konuşma ile okunan bir bilginin işlenme biçimleri farklılık göstermektedir. Fakat aynı bilgiyi okuyan ve dinleyen kişiler hemen hemen aynı anlamları çıkarmaktadır. Sinir bilimi alanında çalışan bir grup bilim insanının yaptığı araştırmada bir deney grubuna hikayeler dinletildi, daha sonra da aynı hikayeler okutuldu. Bilim insanları, deneklerin hikayeyi dinlediği ve okuduğu sırada, MRI yöntemi ile beyinlerini izleyerek etkileşen bölgeleri karşılaştırdı. Deney sonucunda dinleme ve okuma için oluşturulan beyin haritaları karşılaştırıldığında haritaların neredeyse aynı olduğu ortaya çıktı. Eğer okumanın temel amacı anlamak ve bilgi edinmek ise bilginin ulaştığı duyusal yolun bir önemi yok gibi görünüyor.