Geleceğin tarımı: Hidroponik tarım

ASLI YEŞİLYURT

Günümüzde gıda yetiştirme yöntemleri suyu ve toprağı olumsuz yönde etkileyen kimyasallarla doludur. Bu durum iklim değişikliklerinin de en büyük nedenlerinden birisidir. Bu durum toprağın ürün yetiştirme yeteneklerini etkiler ve dünya çapında gıda sorununa yol açabilir. Son zamanlarda popülerliği artan hidroponik yani topraksız tarım yönteminin avantajlarını ve dezavantajlarını sizin için listeledik.

NEDİR BU HİDROPONİK?

Hidroponik ismi Yunanca "hidro" (su) ve "ponos" (emek) kelimelerinden türetilmiştir. Kelimenin tam anlamıyla "su ile çalışan" anlamına gelir.

Bu terim aslında, bitkileri, mahsulleri topraksız yetiştirme yöntemini ifade eder. Bitkilerin alıştığımız şekilde büyümeleri için gerekli besinleri topraktan aldıkları ve almazlarsa ölebileceklerini düşündüğümüz için bu mantıklı gelmeyebilir. Ancak bu yöntemde hidrofonik bitkiler, gerekli tüm besin kaynaklarını sulu çözelti halinde alır, toprağın yarattığı fayda da bu şekilde dengelenir.

Hidroponik tarımın en önemli faydalarından biri, bu yöntemin büyük ölçekli olduğu kadar küçük ölçekli ortamlarda da kullanılabilmesidir. Apartman dairelerinde yaşayanlar veya bahçesi olmayanlar gibi geniş bir alana sahip olmayan kişiler, bitki yetiştirmek için hidroponiği başarıyla kullanabilirler.

Topraksız tarım türleri

• Aktif sistem

Aktif sistem, bitkilerin köklerinin pompalar aracılığıyla sirküle edilen bir su çözeltisi ile beslemeye dayanır. Bitkiler bu çözelti sayesinde besinlere doğrudan erişebilir. Bu sirküle işlemi sırasında besin kökleri emebildiği kadarını alır, kalan fazla çözelti ise pompanın rezervuarına geri döner.

• Pasif sistem

Bu sistemde su çözeltisini dolaştırmak için pompa kullanılmaz. Bunun yerine bitkiler çözelti içinde askıya alınır ve kılcal sistemlerle köklere ulaşır. Bu hidroponik tarım ile uğraşanlar için daha kolay bir yoldur. Ancak kolay olsa da bu da daha fazla iş yükü getirir. Çiftçinin bu suyu sık sık değiştirmesi gerekmektedir.

Topraksız tarımın avantajları

Sürdürülebilirlik açısından geleceğin tarımı diyebileceğimiz bu tarım türünün avantajları şunlardır:

• Yüksek kalitede gıda

Kapalı bir konumda olan bitkiler, bu ortam sayesinde haşere istilası riski altında olmayacaklardır. Bu durum da çiftçilerin böcek ilacı gibi kimyasallar kullanmalarına gerek olmaması anlamına gelir. Bitkiler aynı zamanda besin kaynaklarını doğrudan çözeltiyle aldıkları için daha hastalıklardan arınmış olacaktır.

• Su tasarrufu

Topraksız tarım, adı üzerinde geleneksel tarıma kıyasla çok az su kullanır. Geleneksel tarımda büyük miktarda su kullanılır ve bu suyun çoğu buharlaşır. Bu yöntemde ise suyu solüsyon halinde hidroponik bir ortamda yeniden kullanılır ve borulardan yeniden sirküle edilerek su tüketimini en aza indirir. Bu yöntem fazla suyu daha sonra kullanmaya, besin rezervuarına geri almayı sağlar. Bu durum kuraklık yaşanan bölgelerde oldukça avantajlı bir şeydir.

• Toprak kaynaklı hastalıklardan uzak

Topraksız tarım, bitkileri toprak kaynaklı hastalık vakalarından da korumaktadır. Ortada bir toprak olmadığı için haşere ve hastalık bitkilere geçmemektedir.

• Hava şartlarından etkilenmez

Tarımın verimliliği, kapalı bir ortamda bulunmasıyla daha da iyi hale gelir. Çiftçiler, bitkilerini yetiştirmek için mevsimleri takip etmek zorunda değillerdir. Zaten iç ortamda ve korumalı bir alanda bulundukları için hava değişiklikleri onları etkilemeyecektir. Bu durum da bitkilerin hızla büyümesine yol açar. Çiftçiler bitkilerinde hiçbirini kaybetmeden yetiştirirler.

• İş gücü az

Geleneksel çiftçilikte, çiftçiye düşen görev de oldukça fazladır. Yabancı otların temizlenmesi, toprağın sürülmesi, sulama, tütsüleme gibi birçok işler gerektirir. Ancak hidroponik tarımda tek yapılması gereken ortamı ve sistemi kurmaktır. Sonrası için ise sadece bitkilerin büyümesini takip etmek kalır.

Topraksız tarımın dezavantajları

Geleneksel tarıma göre avantajlı olsa da hidroponik tarımın da bazı dezavantajları vardır

• Güç kaynağı

Topraksız tarımın bulunduğu yerde elektriğin önemi tartışmasızdır. Bu durumda da elektrik kesintileri büyük tehlike taşımaktadır.

• Suyla bulaşan hastalıklar

Toprakta olduğu gibi topraksız bitki yetiştirmede de mikroplar oluşacaktır. Bakteri ve mikroplar her şekilde bir yolunu buluyor. Sistemdeki suyun sürekli sirkülasyonu da bitkilerde bazı hastalıklara yol açabilir.

• Maliyet yüksekliği

Geleneksel tarıma göre ayrı bir alan, korumalı ortam ve sistem kurmak oldukça maliyetlidir. Bitki yetiştirilecek ortamda kullanılacak teknolojiler, su arıtma tesisi, besin tankı, aydınlatma, rezervuar, sıcaklık kontrol cihazı, asitlik kontrolü gibi maliyeti yüksek birçok etken de vardır.